1880-nji ýylda Amerikaly oýlap tapyjy Edison 1881-nji ýylda Pari Paris sergisinde sergilenen “Kolosus” atly uly DC generatoryny döretdi.
göni akymyň atasy
Şol bir wagtyň özünde elektrik motorynyň ösüşi hem dowam edýär.Generator we hereketlendiriji bir enjamyň iki dürli funksiýasy.Häzirki çykyş enjamy hökmünde ulanmak generator, ony elektrik üpjünçiligi enjamy hökmünde ulanmak motordyr.
Elektrik maşynynyň bu tersine ýörelgesi 1873-nji ýylda tötänleýin subut edildi. Şu ýyl Wenada geçirilen senagat sergisinde bir işçi ýalňyşlyk goýberdi we işleýän Gram generatoryna sim birikdirdi.Generatoryň rotorynyň ugruny üýtgedendigi we derrew ters tarapa gidendigi anyklandy.Ugry öwrülýär we motor bolýar.Şondan bäri adamlar DC motorynyň hem generator, hem-de hereketlendirijiniň tersine hadysasy hökmünde ulanylyp bilinjekdigine düşündiler.Bu garaşylmadyk açyş motoryň dizaýnyna we öndürilmegine uly täsir etdi.
Elektrik öndürmek we elektrik üpjünçiligi tehnologiýasynyň ösmegi bilen hereketlendirijileriň dizaýny we öndürilmegi hem has kämilleşýär.1890-njy ýyllarda DC hereketlendirijileri häzirki zaman DC hereketlendirijileriniň esasy gurluş aýratynlyklaryna eýe boldy.DC hereketlendirijisi giňden ulanylsa we programmada ep-esli ykdysady peýda getiren hem bolsa, öz kemçilikleri mundan beýläkki ösüşini çäklendirýär..Agny, uzak aralyga elektrik geçirijisini çözüp bilmeýär, ýa-da naprýa .eniýäni öwürmek meselesini çözüp bilmeýär, şonuň üçin AC hereketlendirijileri çalt ösdi.
Bu döwürde iki fazaly hereketlendirijiler we üç fazaly hereketlendirijiler birin-birin çykdy.1885-nji ýylda italýan fizigi Galileo Ferraris magnit meýdanynyň aýlanmagy ýörelgesini teklip etdi we iki fazaly asynkron motor modelini döretdi.1886-njy ýylda ABŞ-a göçüp gelen Nikola Tesla hem iki fazaly asynkron hereketlendirijini özbaşdak ösdürdi.1888-nji ýylda rus elektrik inereneri Doliwo Dobrowolskiý üç fazaly AC ýeke tüýdük kapasasy asynkron motor ýasady.AC hereketlendirijilerini gözlemek we ösdürmek, esasanam üç fazaly AC hereketlendirijileriniň üstünlikli ösdürilmegi uzak aralyga elektrik geçirijisi üçin şert döretdi we şol bir wagtyň özünde elektrik tehnologiýasyny täze basgançaga çykardy.
Tesla, üýtgeýän tok atasy
Takmynan 1880-nji ýylda Iňlis Ferranti alternatiwany gowulaşdyrdy we AC ýokary woltly geçiriş düşünjesini teklip etdi.1882-nji ýylda Angliýadaky Gordon uly iki fazaly alternatiw öndürdi.1882-nji ýylda fransuz Gorand we Iňlis Jon Gibbs “ingagtylyk we güýç paýlamak usuly” patentini aldylar we amaly gymmaty bolan ilkinji transformatory üstünlikli ösdürdiler.iň möhüm enjamlar.Soňra Westinghouse Gibbs transformatorynyň gurluşygyny gowulandyrdy we häzirki zaman öndürijiligi bilen transformator etdi.1891-nji ýylda Blow Şweýsariýada ýokary woltly ýag bilen çümdürilen transformator ýasady we soňra ullakan ýokary woltly transformator öndürdi.Uzak aralyga ýokary woltly AC elektrik geçirijisi transformatorlaryň yzygiderli gowulaşmagy sebäpli uly ösüş gazandy.
100 ýyldan gowrak ösüşden soň motoryň teoriýasy gaty kämillik ýaşyna ýetdi.Şeýle-de bolsa, elektrik in engineeringenerçiliginiň, informatika we dolandyryş tehnologiýasynyň ösmegi bilen motoryň ösüşi täze tapgyra gadam basdy.Şolaryň arasynda AC tizligini sazlaýjy hereketlendirijiniň ösüşi iň köp özüne çekiji, ýöne köp wagtlap meşhur bolmady we ulanylmady, sebäbi zynjyr bölekleri we öwrüm öwrüjiler birlikleri tarapyndan amala aşyrylýar we dolandyryş ýerine ýetirijiligi beýle gowy däl DC tizligini kadalaşdyrmak.
1970-nji ýyllardan soň, elektrik elektron öwrüji girizilenden soň, enjamlary azaltmak, ululygyny azaltmak, çykdajylary azaltmak, netijeliligi ýokarlandyrmak we ses çykarmak ýaly meseleler kem-kemden çözüldi we AC tizligini kadalaşdyrmak öňe böküşe ýetdi.Wektor gözegçiligi oýlanyp tapylandan soň, AC tizligini dolandyrmak ulgamynyň statiki we dinamiki öndürijiligi gowulaşdy.Mikrokompýuter dolandyryşy kabul edilenden soň, wektor dolandyryş algoritmi apparat zynjyryny standartlaşdyrmak üçin programma üpjünçiligi arkaly amala aşyrylýar, şeýlelik bilen çykdajylary azaldýar we ygtybarlylygyny ýokarlandyrýar, şeýle hem has çylşyrymly dolandyryş tehnologiýasyny durmuşa geçirip bolýar.Kuwwat elektronikasynyň we mikrokompýuter dolandyryş tehnologiýasynyň çalt ösüşi, AC tizligini dolandyryş ulgamynyň yzygiderli täzelenmegine itergi beriji güýçdir.
Soňky ýyllarda seýrek ýeriň hemişelik magnit materiallarynyň çalt ösmegi we elektrik elektronikasynyň tehnologiýasynyň ösmegi bilen hemişelik magnit hereketlendirijileri uly ösüş gazandy.NdFeB hemişelik magnit materiallaryny ulanýan hereketlendirijiler we generatorlar, gäminiň hereketinden başlap, emeli ýürek gan nasoslaryna çenli giňden ulanyldy.Geçiriji hereketlendirijiler eýýäm elektrik öndürmek we ýokary tizlikli maglew otlylarynyň we gämileriniň hereketi üçin ulanylýar.
Ylmyň we tehnologiýanyň ösmegi, çig malyň öndürijiliginiň gowulaşmagy we önümçilik prosesiniň gowulaşmagy bilen hereketlendirijiler on müňlerçe görnüş we aýratynlyklar, dürli ululykdaky güýç derejeleri bilen öndürilýär (a-nyň birnäçe millionyndan watt 1000MW-dan gowrak) we gaty giň tizlik.Aralyk (minutda birnäçe günden ýüzlerçe müň öwrülişik), örän çeýe daşky gurşaw uýgunlaşmagy (tekiz ýer, plato, howa, suwasty, nebit, sowuk zona, howanyň zolagy, çyg tropiki ýerler, gury tropikler, ýapyk, açyk, ulaglar) , gämiler, dürli habar beriş serişdeleri we ş.m.), milli ykdysadyýetiň we adam durmuşynyň dürli pudaklarynyň zerurlyklaryny kanagatlandyrmak üçin.
Iş wagty: Fewral-04-2023
